Z
imą turyści namawiani są raczej na wycieczkę do lodowca, który błyszczy wtedy na niebiesko, a droga do niego jest stosunkowo prosta, niż nad wodospad, który zimą niesie mniej wody, a droga do niego jest bardziej niebezpieczna.
Svartifoss to zjawiskowo piękny wodospad, który znajduje się w rezerwacie przyrody Skaftafell – niezwykłym miejscu pełnym lodowcowych języków i lagun, zalesionym brzozą, pokrytym lawą, podzielonym rzekami i strumieniami.
Piękno wodospadu Svartifoss
Mimo, że Svartifoss ma zaledwie 20 metrów wysokości, ze względu na swoją urodę i położenie, jest jednym z najpopularniejszych wodospadów na Islandii. Cechą charakterystyczną wodospadu są otaczające go sześciokątne bazaltowe kolumny. Część z nich leży także rozbita u jego podstawy. Takie bazaltowe kolumny występują dość powszechnie na Islandii i są inspiracją dla wielu artystów i architektów. Najsłynniejszym przykładem tej inspiracji jest kościół Hallgrímskirkja, największy kościoła w Reykjaviku odwołujący się w swojej architekturze do bazaltowych słupów. Przez podobne bazaltowe kolumny przelewa się także większy, ale trudniej dostępny Aldeyjarfoss na północy wyspy.
Zapaleni turyści, fotografowie i miłośnicy przyrody uważają całą okolicę Skaftafell za prawdziwą perełkę islandzkiej przyrody.
Szlaki piesze w okolicy Svartifoss – Skaftafell
W okolicy Svartifoss, z okolic parkingu i kempingu Skaftafell, wytyczono kilka szlaków pieszych na zbocza góry, zwane Wrzosowiskiem Skaftafell (Skaftafellsheiði) oraz w stronę pobliskiego lodowca Skaftafellsjökull. Szlaki przewidziane są na od 1 do nawet 10 godzin i oznaczone literami S i M. Szlaki można dość dowolnie ze sobą łączyć w zależności od swoich możliwości i zamiarów.
Plany szlaków: ogólny i zbliżenie
Pobierz plany w pełnej rozdzielczości:
Plan ogólny Skaftafell
Plan okolicy Svartifoss
Pobierz folder parku (z mapami i dodatkowymi informacjami)
Folder parku Skaftafell (plik PDF, 14.9 MB)
Z
imą turyści namawiani są raczej na wycieczkę do lodowca, który błyszczy wtedy na niebiesko, a droga do niego jest stosunkowo prosta, niż nad wodospad, który zimą niesie mniej wody, a droga do niego jest bardziej niebezpieczna.
Szczegółowych informacji o każdej trasie i jej aktualnym stanie można i należy zasięgnąć na miejscu u strażników parkowych lub w informacji turystycznej. W skrócie wyglądają one następująco:
S1: Skaftafellsjökull
długość: 3.7 km
czas: 1-1.5 h
trudność: łatwy
Ta, położona nieco obok pozostałych szlaków, droga prowadzi do podnóża lodowca Skaftafellsjökull. Zaczyna się przy centrum turystycznym i idzie asfaltową dróżką, która pod koniec zmienia się w szutrową, wyraźnie wyznaczoną ścieżkę. Jeśli chcesz podejść do samego lodowca lub wejść nań, koniecznie stosuj się do ostrzeżeń i instrukcji na znakach i tablicach na końcu szlaku.
Skaftafellsjökull jest językiem lodowcowym wychodzącym z największej pokrywy lodowej Islandii – lodowca Vatnajökull, pokrywającego aż 11% powierzchni wyspy.
S2: Svartifoss-Sjónarsker-Sel
długość: 5.5 km (tam i z powrotem)
czas: 2h
trudność: łatwy
To podstawowy i najkrótszy szlak do wodospadu Svartifoss. Szlak zaczyna się przy centrum turystycznym, przechodzi przez kemping i wychodzi w górę w stronę wodospadów Hundafoss i Magnusarfoss. Po ok. 1.5 km dociera do punktu widokowego nad wodospadem, po czym schodzi nieco do wąwozu, przekracza go pieszym mostkiem i wchodzi na stopnie z bazaltowych kolumn po drugiej stronie, kierując się do punktu widokowego Sjonarnipa. Dalej w dół przechodzi obok krytego darnią tradycyjnego domu Sel i wraca do centrum turystycznego. Można też wybrać nieco krótszy powrót trasą S3, wprost na dół, bez wizyty w Sel.
S3: Skaftafellsheiði
długość: 17 km
czas: 5-6 h
trudność: wymagający
To główna i najdłuższa pętla po okolicznych szczytach. Szlak zaczyna się podobnie jak S2, jednak ponad wodospadem Magnusarfoss przechodzi przez mostek i kieruje się wprost w stronę wzgórza Sjonarsker (można też pójść dalej S2 i przejść na S3 wyżej, dopiero po obejrzeniu Svartifoss).
Dalej szlak kieruje się na dużą pętlę obok wzgórza Skerholl i dalej na Fremri-Hnaukur i Nyrdri-Hnaukur. W tej okolicy można przejść na trudniejszy szlak S4 i wejść na górujący nad okolicą szczyt Kristinartindar (1126 m n.p.m.).
Następnie szlak przechodzi do wzgórza Glama i wzdłuż lodowca Skaftafellsjökull, przez punkt widokowy Sjonarnipa wraca do centrum Skaftafell.
S4: Kristínartindar
długość: 18 km
czas: 6-8 h
trudność: trudny
Ten szlak to właściwie wariant, wydłużenie trasy S3 polegający na odejściu w bok i wejściu na najwyższy szczyt okolicy – Kristinartindar (1126 m n.p.m.).
Szlak zaczyna i kończy się dokładnie tak samo jak szlak S3 i tylko w środkowej, najdalszej części, oddziela się od niego. Przechodzi przez strome rumowisko skalne na szczyt grzbietu.
Ze względu na topniejący śnieg szlak często zamknięty jest nawet aż do końca czerwca.
S5: Sjónarnípa
długość: 6.5 km
czas: 2-2.5 h
trudność: wymagający
Szlak wychodzi w górę tak samo jak S2, S3 i S4, ale stosunkowo wcześnie – przy rozstajach na Svartifoss i Sjonarnipa – kieruje się na północny wschód (w prawo) właśnie w stronę Sjonarnipa.
Jeśli chcemy zobaczyć zarówno Svartifoss, jak i Sjonarnipa, musimy pójść szlakiem S6.
Szlak S5 wspina się w górę wzdłuż kanionu Eystragil, a ze Sjonarnipa wraca południową ścieżką, wzdłuż zbocza Austurbrekkur.
S6: Svartifoss and Sjónarnípa
długość: 7.5 km
czas: 2.5 – 3 h
trudność: wymagający
Szlak zaczyna się tak samo jak S2 i razem z nim kieruje się aż do punktu widokowego nad Svartifoss (należy zignorować pierwszy drogowskaz na dole kierujący na Sjónarnípa).
Po obejrzeniu Svartifoss należy skierować się na wschód (w prawo) w stronę szlaku S5 i dalej razem z nim do Sjonarnipa i z powrotem do centrum turystycznego Skaftafell.
M1, M2 i M3: Morsardalur i najwyższy wodospad Islandii – Morsárfoss
Lodowiec Morsarjokull i wodospad Morsarfoss widziane z trasy S3
Ze Skaftafell szlaki prowadzą także w dolinę Morsardalur. Kierują się one na północny zachód od Skaftafell i niejako obchodzą masyw od drugiej – zachodniej – strony. Są bardzo płaskie, ale mogą być wymagające ze względu na trudniejszą orientację – wyznaczone są w terenie, w którym często trudno bardzo wyraźnie i trwale oznaczyć szlaki i wytyczyć ścieżki. Szlaki te z pewnością mogą być atrakcyjne dla osób zostających w Skaftafell na kilka dni. Wymagają bowiem od 4 do nawet 10 h marszu.
I
dąc na szlak M2 (do lodowca Morsárjökull) i na S3 (Skaftafellsheiði, w stronę Skerholl i Nyrdri-Hnaukur) macie szansę zobaczyć NAJWYŻSZY wodospad Islandii: Morsárfoss. Spytajcie strażników, skąd będzie go widać najlepiej i ile czasu potrzeba na każdą wycieczkę w aktualnych warunkach pogodowych.
M1: Bæjarstaðarskógur, 16 km, 4-5 h
M2: Morsárjökull, 21 km, 6-7 h
M3: Kjós, 30 km, 8-10 h
Spacer na lodowiec Skaftafellsjökull
Lodowce Islandii, w tym Skaftafellsjökull, są niestety doskonałym przykładem tego, jak zmiany klimatyczne wpływają na naszą planetę. Mimo, że na Islandii podejmowane są liczne i czasem całkiem zdecydowane działania w celu ochrony takich języków lodowcowych, stale się one cofają.
Na starszych zdjęciach widać nieraz jak podchodzą pod same parkingi, jak można na nie wejść niemal wprost z drogi. Dziś, szczególnie latem, ale także i wiosną, są wycofane głęboko w dolinę, a przy turystycznych parkingach znajdziemy najpierw dość pokaźnych rozmiarów zatokę czy lagunę.
T
emperatura wody w lagunach i rzekach lodowcowych wynosi zwykle około 2 oC. Zwykle też mają one mocno niestabilne dno i trudno z nich wyjść. Unikaj chodzenia po cienkim lodzie, wchodzenia na pływające bloki lodu i trawersowania stromych zboczy grożących ześlizgnięciem się do laguny.
Mimo to, a może dzięki temu, okolice lodowca zapewniają znakomite warunki do pieszych wędrówek i podziwiania naturalnego piękna Islandii (nawet jeśli sam lodowiec oglądamy teraz dość z daleka). W zależności od doświadczenia i kondycji fizycznej – oraz ilości dostępnego czasu – możesz wybrać prostą trasę spacerową pod i obok lodowca lub nawet wspiąć się na jego powierzchnię. Wyprawy na lodowiec najlepiej jednak realizować w zorganizowanej grupie i w towarzystwie doświadczonego przewodnika. Powierzchnia lodowca jest pełna szczelin i mulin. Wpadnięcie do jednej z nich może spowodować poważne obrażenia. Aby zachować bezpieczeństwo, spaceruj wyłącznie wyznaczonymi ścieżkami i stosuj się do komunikatów umieszczonych na znakach ostrzegawczych.
Ze Skaftafell możesz wybrać się na wspaniałą wycieczkę na lodowiec, wspinać po lodospadzie, a nawet odwiedzić piękną jaskinię lodową. Oto wybór profesjonalnych wycieczek organizowanych w okolicy:
- 3-godzinna wycieczka na lodowiec Skaftafell (14,500 ISK / 470 zł);
- 5-godzinna wycieczka na lodowiec Skaftafell (19,900 ISK / 640 zł);
- Wycieczka na lodowiec i do jaskini (4h; 20,990 ISK / 670 zł; tylko od października do kwietnia);
- Wycieczka na lodowiec i wspinaczka (29,900 ISK / 960 zł);
S
amodzielne chodzenie po lodowcu jest naprawdę niebezpieczne. Szczególnie jeśli nie masz odpowiedniego sprzętu i doświadczenia, zachowaj najwyższą ostrożność, a najlepiej – nie wchodź na lodowiec dalej niż na przysłowiowe dwa kroki.
Resztki mostu na rzece Skeiðará
5 km na południe od kempingu Skaftafell, na drodze nr 1, możemy obejrzeć pamiątkę po wielkiej powodzi glacjalnej z 1996 r. Przez erupcję wulkanu Grímsvötn woda z roztopionego lodowca popłynęła 5 listopada 1996 dolinami rzek Gígjukvísl i Skeiðará z łączną prędkością ponad 50 tys. m3/s. Ilość uwolnionej wtedy wody napełniłaby największe w Polsce sztuczne jezioro – Jezioro Solińskie w Bieszczadach – aż 6 razy!
Most, który stał wtedy na rzece Skeidara został zerwany i zostały z niego tylko fragmenty filarów. Warto zobaczyć jak duże są te filary, aby lepiej zrozumieć siłę spływającej wtedy z lodowca wody.
Dość powiedzieć, że linia brzegowa została odsunięta w skutek tego zdarzenia o 800 m wgłąb oceanu, a Islandia powiększyła się dzięki temu ok. 7 km2 nowego lądu.
Więcej o tej powodzi i innych niezwykłych efektach działania wulkanów na Islandii przeczytasz w specjalnym artykule: Oszałamiające efekty wulkanizmu Islandii
Resztki mostu na rzece Skeidara zniszczonego w powodzi lodowcowej w 1996 r.
Jak dojechać do Svartifoss
Svartifoss leży ok. 20 km na północny-zachód od osady Hof, w południowej Islandii. Z drogi #1 należy zjechać na drogę 998, aby po ok. 2 km dojechać na wygodny parking. Dojazd jest jasno oznaczony, ale wjazd do górnego parkingu widocznego na mapach Google jest zamknięty.
Wędrówka z parkingu do wodospadu trwa nieco ponad trzydzieści minut i jest stosunkowo łatwa, ale wymaga odpowiedniego obuwia do wędrówek. Po drodze można podziwiać dodatkowe mniejsze wodospady – Hundafoss i Magnúsarfoss.
Jeśli masz wolną godzinę możesz też przejść się nieco dalej na północny wschód (trasa S1) i obejrzeć z bliska lodowiec Skaftafellsjökull.
