Tak jak wspominaliśmy w artykule o pogodzie na Islandii, klimat czy pogoda w różnych zakątkach Islandii różnią się od siebie. I chociaż różnice te są raczej ograniczone, to jednak ciekawe, a czasem nawet istotne. Dlatego poniżej omówimy najważniejsze z nich w porównaniu do Reykjaviku.
Jeśli interesuje cię pogoda na południu Islandii i w okolicach Reykjaviku, zajrzyj do artykułu Pogoda na Islandii – temperatura, wiatr, opady. Artykuł ten oparty jest właśnie o analizę danych meteo z południa i południowego zachodu Islandii.
Fiordy Zachodnie słyną jako najpiękniejszy, ale i najbardziej wymagający pogodowo zakątek Islandii. I dane statystyczne w dużej mierze to potwierdzają, chociaż sytuacja jest bardziej skomplikowana, niż wiele osób mogłoby oczekiwać. W analizie opieramy się na danych ze stolicy regionu – Ísafjörður.
Średnia temperatura maksymalna jest tu niższa niż w Reykjaviku o ok. 0,5 °C do 2,5 °C przez cały rok. Temperatury minimalne są niższe o ok. 2 °C przez cały rok. Nie są to więc różnice ogromne. Fiordy Zachodnie nie są „biegunem zimna” Islandii (tym biegunem jest interior, ale o tym dalej).
Stacja Ísafjörður nie zbiera informacji o liczbie godzin słonecznych ani zachmurzeniu, ale na podstawie danych z innych stacji w regionie można śmiało powiedzieć, że różnice wobec Reykjaviku są w tym zakresie znikome.
Co ciekawe, również średnia siła wiatru jest tu zaskakująco podobna do Reykjaviku przez cały rok. Natomiast suma opadów dla poszczególnych miesięcy jest tu wyraźnie niższa niż w Reykjaviku od marca aż do września, ale poza tymi miesiącami utrzymuje się na poziomie zbliżonym do stolicy kraju.
Grubość pokrywy śniegowej i czas jej zalegania niestety nie jest śledzony przez stacje pogodowe. Ale jak już wspomnieliśmy wcześniej temperatury spadają tu w nocy poniżej zera aż przez pół roku. Śnieg, szczególnie w miejscach zacienionych, a o te w górzystych fiordach nietrudno, ma tu więc doskonałe warunki do utrzymywania się bardzo długo.
Natomiast mierzenie siły wiatru w Isafjordur jest o tyle mylące, że miasto nie leży w przypadkowym miejscu, ale w głębi dobrze ukrytej zatoki fiordowej, pośród dość wysokich wzgórz. Wieje tu więc znacznie mniej niż na okolicznych wzgórzach i przełęczach. Isafjordur jest świetnie osłonięte od wiatru, ale w miejscach nieosłoniętych wiatr na Fiordach Zachodnich działa inaczej.
Jeśli spojrzymy na dane stacji Þverfjall leżącej na wzgórzach otaczających Isafjordur (tylko 7 km na zachód od miasta, ale na wys. 741 m n.p.m.), to wykres siły wiatru wygląda już zupełnie inaczej. Zresztą Thverfjall wygląda na stację bardziej reprezentatywną dla całego regionu pod względem siły wiatru, bo np. stacja Litla-Ávík leżąca przy małym lotnisku Gjögurflugvöllur we wschodniej części regionu i tuż nad oceanem (jedynie 15 m n.p.m.) pokazuje pod tym względem bardzo podobne zapisy.
Nawet w miesiącu najsłabszego wiatru – lipcu – na wzgórzach nad Isafjordur wieje bardziej (18,7 km/h) niż w Reykjaviku w miesiącu największego wiatru (luty – 17,4 km/h).
Ale znowu – to tylko średnie. Pełny obraz uzyskamy dopiero, kiedy spojrzymy także na ekstremalną notowaną prędkość wiatru.
Mała uwaga metodologiczna: wykres poniżej powstał z zebrania maksymalnych zanotowanych prędkości wiatru w danym miesiącu od stycznia 2000 do grudnia 2022. Z tych wartości dla każdego miesiąca (tzn. np. dla wszystkich lutych czy wszystkich październików) wybieramy wskazanie najwyższe, najniższe oraz obliczamy średnią ze wszystkich 23 wskazań. Dla porównania umieściliśmy tu także pokazaną wcześniej średnią miesięczną (tę o 80% wyższą od Reykjaviku). W ten sposób uzyskujemy dane jak poniżej:
Najwyższe kiedykolwiek zanotowane tu prędkości wiatru przekraczają 230 km/h aż dla trzech miesięcy, a 200 km/h dla pięciu (od listopada do marca). Jednak to z kolei ekstrema, których turyści (zapobiegliwi) nie spotykają, bo przed takimi sztormami ogłaszane są czerwone alarmy i bardzo mocno sugerowane jest szybkie opuszczenie regionu. W trakcie tak silnych sztormów drogi są oczywiście zamknięte, ale i tak nikomu nie przychodzi wtedy do głowy wychodzić z domu. Warto jednak pamiętać, że takie wiatry także się tu zdarzają.
Natomiast być może najbardziej wstrząsająca jest linia niebieska na wykresie. To linia pokazująca „najniższe maksimum” z lat 2000-2022. Jeśli dla każdego miesiąca pomiędzy 2000 a 2022 weźmiemy NAJWYŻSZĄ zarejestrowaną w danym miesiącu prędkość wiatru, ale potem sprawdzimy, która z nich w ciągu tych 23 lat była NAJNIŻSZA, to okaże się, że te wyniki od grudnia do marca przekraczają 100 km/h! Czyli co roku, w każdym z tych miesięcy, stacja Thverfjall na Fiordach Zachodnich przynajmniej raz zanotowała wiatr o prędkości przekraczającej 100 km/h. Dodatkowo również w kwietniu, październiku i listopadzie te minima wypadły powyżej 90 km/h. Z perspektywy stolicy Islandii, na Fiordach Zachodnich sztorm właściwie trwa dwanaście miesięcy…
Drogi na Fiordach Zachodnich w większości poprowadzone są wybrzeżem, a więc po terenie gdzie pogoda jest zbliżona do Isafjordur. Jednak chcąc objechać ten region, przynajmniej dwa razy musimy wjechać na przełęcze leżące ponad 400 m n.p.m. Jedno z tych miejsc leży w pobliżu skrzyżowania dróg 61 i 608, a drugie przy skrzyżowaniu dróg 60 i 63. A jeśli chcesz odwiedzić plażę Raudasandur i klify Latrabjarg to po raz trzeci wyjedziesz na ponad 400 m n.p.m. na drodze 62 (a na drodze 614 jeszcze raz na ponad 360 m n.p.m.). Pokonanie tych przełęczy to główny problem w poruszaniu się po Fiordach Zachodnich zimą (czyli od listopada do kwietnia!).
Bardzo silny wiatr, długo zalegający śnieg i kilka groźnych przełęczy powodują, że przynajmniej od jesieni do wiosny planować wyjazd na Fiordy Zachodnie trzeba z najwyższą ostrożnością.
O tym co warto zobaczyć wybierając się do tego pięknego zakątka Islandii przeczytasz tutaj: Co warto zobaczyć w Fiordach Zachodnich.
Idąc zgodnie z ruchem wskazówek zegara w kolejnym kroku omówimy pogodę na północy, na bazie danych ze stacji pogodowej w stolicy tego regionu – Akureyri. Podobnie jak Isafjordur także i to miasto jest schowane w głębokim fiordzie, a przy tym także dość mocno odsunięte na południe od najbardziej północnych wybrzeży Islandii. Jednak z pewnością jest to najważniejsze miasto regionu (i drugie największe miasto Islandii), więc użyjemy go jako wyznacznika dla całej północy.
O atrakcjach i najciekawszych miejscach, które warto odwiedzić w północnej Islandii przeczytasz tutaj: Atrakcje na północy Islandii.
W kwestii temperatur Akureyri jest dość podobne do Reykjaviku. Średnie maksymalne temperatury poszczególnych miesięcy różnią się tu o nie więcej niż 1 °C, średnie temperatury minimalne o nie więcej niż 2 °C. Przy czym jedne i drugie zimą są niższe, ale latem wyższe niż w Reykjaviku.
Podobnie jak temperatura powietrza, także i inne czynniki pogodowe zachowują się w Akureyri podobnie do Reykjaviku, choć oczywiście nieco się od siebie różnią. Uwagę na pewno zwraca liczba godzin słonecznych, która w grudniu i styczniu spada tu praktycznie do zera.
Pamiętaj, że liczba godzin słonecznych, to nie to samo co długość dnia. Zimą dzień w Akureyri trwa tylko 3h 05′, ale latem aż 23h 32′ [źródło: Einarsson]. To odpowiednio 1h mniej i 2,5h więcej niż w Reykjaviku.
Minimum opadów przypada tu nieco wcześniej niż w Reykjaviku, bo od kwietnia do czerwca, i przyjmuje wyraźnie niższe wartości. Minimalna czerwcowa wartość – 19,8 mm – to mniej niż połowa najniższej sumy opadów w Reyjkiaviku (45,7 mm).
Najlepiej odwiedzić północną Islandię w ramach wycieczki dookoła wyspy. Ze względu na koszty i pogodę najlepszy czas na taką wyprawę to maj i czerwiec (lipiec i sierpień są wyraźnie droższe). Dokładny przepis na taki wyjazd znajdziesz tutaj: Plan wyjazdu na Islandię wiosną: 7 do 13 dni.
Wybranym punktem pomiaru danych meteorologicznych reprezentującym wschodnią Islandię jest Dalatangi, leżące ok. 40 km na wschód od stolicy regionu – Egilsstadir – i będące niemal (sic!) najdalej na wschód wysuniętym punktem Islandii. Dalatangi leży na wschodnim końcu drogi 953, biegnącej m.in. opodal wodospadu Klifbrekkufossar. To południowe brzegi fiordu prowadzącego do głównego portu wschodniej Islandii – Seyðisfjörður.
O atrakcjach i najciekawszych miejscach, które warto odwiedzić we wschodniej Islandii przeczytasz tutaj: Atrakcje na wschodzie Islandii.
Klimat wschodniego wybrzeża jest bliższy północy, niż Reykjavikowi, ale zarazem oznacza to, że jest on do obu tych miejsc podobny. Latem średnia maksymalna temperatura nie przekracza tu 12 °C (wobec 15,1 °C w Reykjaviku), z kolei zimą nie spada poniżej 4,0 °C (wobec 3,3 °C w stolicy). Temperatury minimalne zimą są odrobinę (do 1 °C) wyższe niż w stolicy, a latem do 2 °C wyższe. Nie są to więc duże różnice, ale można by powiedzieć, że tutejszy klimat jest odrobinę bardziej morski.
Z kolei wiatr panuje tu silniejszy niż w stolicy. Jednocześnie – przez większą część roku – jest to jednak wiatr wyraźnie słabszy niż ten rekordowy, na Þverfjall w Fiordach Zachodnich.
Wyróżniającą cechą wschodniego wybrzeża jest natomiast wysoka suma opadów.
Wszystkie miesiące inne niż czerwiec notują na wschodzie więcej, zwykle znacznie więcej, opadów, niż jakikolwiek miesiąc w stolicy czy na północnym zachodzie… Rekordowy na wschodzie październik zanotował ponad 200 mm deszczu (średnio dla ostatnich 23 lat!), gdzie w Reykjaviku żaden miesiąc nie przekracza granicy 100 mm!
Islandzki interior to ogromny teren i bardzo zróżnicowany – każdego dnia i w każdej chwili na różnych jego końcach może panować zupełnie inna pogoda. Jako miejsce charakterystyczne dla wyżyn, a jednocześnie dobrze pokazujące czym różnią się one od reszty wyspy, posłuży nam stacja Veiðivatnahraun. Leży ona na wschód od drogi F26, na zachodnich stokach lodowca Vatnajokull, ok. 45 km na północny wschód od Hrauneyjar i również ok. 45 km, ale na południowy zachód, od Nyidalur (czyli niemal idealnego geometrycznego środka Islandii).
O atrakcjach i najciekawszych miejscach, które warto odwiedzić w Islandzkim interiorze przeczytasz tutaj: Lista ciekawych miejsc w interiorze oraz tutaj: Najciekawsze miejsca islandzkiego interioru [Top10].
Veidivatnahraun leży na wysokości 647 m n.p.m., a więc na wysokości podobnej do popularnego Landmannalaugar (ok. 610 m n.p.m.), ale nieco niżej od Dreki koło Askja (ok. 780 m n.p.m.) czy właśnie Nyidalur (również ok. 780 m n.p.m.). Wiele górskich chatek i pól namiotowych położonych jest jednak jeszcze wyżej (np. Fimmvörðuháls czy Hrafntinnusker Hut leżą na ponad 1000 m n.p.m.).
Najważniejszym wyróżnikiem interioru z pewnością jest chłód. Od czerwca do sierpnia temperatury maksymalne są tu o ok. 2 °C niższe niż w Reykjaviku, a temperatury minimalne są niższe nawet o 4 °C. Zimą ta różnica się nawet pogłębia: średnia MAKSYMALNYCH temperatur dla interioru niemal idealnie pokrywa się wtedy ze średnią MINIMALNYCH temperatur w Reykjaviku. Jednak zimą drogi do interioru są zamknięte i praktycznie bardzo trudno jest go wtedy odwiedzić.
Interior to także jedyny z analizowanych regionów, w którym najniższe zanotowane temperatury spadają poniżej -20 °C, a rekord (w lutym 2008 r.) przekroczył nawet -30 °C!
Stacja nie zbiera danych na temat zachmurzenia i liczby godzin słonecznych, ale na podstawie danych z innych stacji w regionie widać, że akurat te czynniki nie różnią się istotnie od innych regionów Islandii.
Wyższa jest tu natomiast siła wiatru, a miesięczne sumy opadów bardziej wyrównane w ciągu roku:
Z wykresu powyżej widać także, że naprawdę mocno tu wieje. Średnia prędkość wiatru utrzymuje się przez cały rok wyraźnie powyżej wskazań dla Reykjaviku i zarazem na poziomach bardzo zbliżonych do opisywanego wcześniej wzgórza Thverfjall na Fiordach Zachodnich. Jedynie w lutym i marcu interior ustępuje pod tym względem Fiordom, bo średnia prędkość wiatru nie przekracza tu 30 km/h. W połączeniu z biwakami, które nieraz leżą jeszcze wyżej niż ta stacja meteo, nie dziwi nas, że to właśnie tu obserwuje się latem ciekawe zjawisko „nocy latających namiotów”…
Dostępne dane meteo nie pokazują jeszcze jednej ważnej cechy interioru – grubości pokrywy śnieżnej i długości/okresu zalegania śniegu. Na niedostępność tego regionu z pewnością ma też wpływ to, że drogi są tu wyłącznie szutrowe i często przecinane strumieniami. A rzeki glacjalne najgłębsze są właśnie latem – wszak ilość wody zależy w nich od tempa topnienia lodowców. Zimą interior jest niedostępny ze względu na śnieg, a wiosną i latem – ze względu na wezbrane strumienie… O najważniejszych drogach na Islandii i warunkach na nich panujących przeczytasz tu: Najważniejsze drogi na Islandii.
